Buharlı ve Dizel Sistemler

Bu salonda Erken Sanayi Dönemi’ne ait obje ve materyaller sergilenmektedir. Buhar gücü ile çalışan sistemler, su ısı gücünün buhar gücüne dönüştürülerek mekanik enerjinin oluşturulması ve oluşturulan enerji vasıtası ile baskı gücünün sağlandığı döndürme gücü ile çalışmaktadır.

17. Yüzyıl başlarından 19. yüzyıl sonlarına kadar gelişimini tamamlayan buharlı sistemin çalışma prensibi: Isı enerjisini alan su buharlaşarak genişler ve bir odacığa alınır, odacık soğutulduğunda sıvı hale geçen buhar vakum yaratır. Böylece mekanizmaların ileriye ve geriye hareket etmesi ile mekanik enerjiye dönüşür. Elde edilen itici (çevirme) güç ile kasnaklar üzerindeki kayışlar yardımıyla diğer makine ve gereçleri döndüren kasnaklara aktarılır. Aynı güç ile “Alttan çevirmeli taş baskılı değirmen” devreye girerek zeytinin ezilerek hamur haline gelmesini sağlar. Zeytin hamuru özel torbalara doldurularak presler üzerindeki sıkım torbalarına yerleştirilir.

Aynı çevirme gücünün aktarımı ile “pomparya” denilen su hidrolikli pompaların pistonlarının çalışması sağlanır. Pomparyalar vasıtasıyla baskıya uğrayan su adı geçen preslerin tablalarının yukarıya doğru kalkarak zeytin torbalarının sıkıştırılması işlemini gerçekleştirir.

Sıkım gücüyle elde edilen yağ, preslerin arka bölümüne yerleştirilmiş özel haznelere bağlı boruların içinden sızarak “Yağ Polimi” denen özel toplama tanklarına aktarılır. Birleşik kaplar düzenine uyarlı Polimlerde biriken yağın acı suyu ayrıştırılarak, kalan saf zeytinyağı özel kepçe formundaki aparatlara alınarak, dinlendirilmek üzere” Lanca” denilen özel yağ kaplarında ve tanklarda bekletilmektedir.

Buhar makinesinin ürettiği mekanik enerjiye eşdeğer diğer bir iş enerjisi de günümüzün jeneratörleri olarak tanımlayabileceğimiz, Dizel Makineleridir. Mekanik gücün üretilmesi vasıtası ile aynı güç aktarımı yöntemiyle düzenekler çalıştırılarak fabrikanın işleyişi gerçekleştirilmekteydi.

Elektrikli Sistemler

İleriki dönemlerde Dizel Makinelerden üretilen iş gücünün, alternatör denilen ve mekanik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan sarmal bobin sistemli aygıtların devreye girmesiyle, elektrik enerjisine dönüştürülmüş ve böylece insanlık tarihinde önemi tartışılmaz yeni bir enerji gücünün varlığına ışık tutulmuştur.
 

Geleneksel ve Taş Baskı Sistemi

Zeytinden yağ çıkarma yöntemleri zaman ve mekâna göre değişiklik gösterse de; bütün geleneksel zeytinyağı üretim yöntemlerinin temeli aynıdır. Zeytinyağı üretimi; kırma, ezme, presleme ve sıvıyı ayrıştırma olmak üzere üç ana aşamadan oluşur.  

Bugün kullanılan zeytinyağı elde etme teknikleri ile 3.000 yıl önceki zeytinyağı elde etme yöntemi arasında çok az fark vardır. Bu üç aşama da binlerce yıldır değişim göstermiş ve bugün en son kullanılan sistemlere kadar gelmiştir. 

Bu salonda sergilenen taş baskı sisteminin çalışma prensibi ve tekniği, erken sanayi döneminkinden farklı değildir. Tek fark, buhar makinesi veya dizel makinelerle sağlanan iş gücünün yerini elektrikle sağlanan iş gücünün almış olmasıdır.

Diğer bir gelişme de alttan döndürmeli taş baskılı değirmenlerin yanında, üstten döndürmeli (Fenerli) taş baskılı değirmenlerin kullanımının başlamasıdır. Ancak çalışma sırası ve prensibi, kullanılan diğer düzenekler, makineler, pomparya, prese ve yağ polimleri aynıdır.